fbpx

ศิลปะการตัดกระดาษจีน กิจกรรมฝึกฝนสมาธิง่ายๆ พร้อมเรียนรู้วัฒนธรรม

สารบัญ
ศิลปะการตัดกระดาษจีน กิจกรรมฝึกฝนสมาธิง่ายๆ พร้อมเรียนรู้วัฒนธรรม

ศิลปะการตัดกระดาษจีน กิจกรรมฝึกฝนสมาธิง่ายๆ พร้อมเรียนรู้วัฒนธรรม

การตัดกระดาษจีนเป็นกิจกรรมที่ทำให้เด็กๆ ได้ฝึกสมาธิ ฝึกความคิดสร้างสรรค์ ฝึกใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก ฝึกการใช้สมอง รวมถึงการได้เรียนรู้ศิลปะการตัดกระดาษจีน ซึ่งเป็นวัฒนธรรมที่มีการสืบทอดกันมายาวนานกว่า 2,000 พันปี ในปัจจุบันกลายเป็นศิลปะยอดนิยมที่แพร่หลายไปทั่วโลก และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของจีน เพราะศิลปะการตัดกระดาษจีนได้แฝงคุณค่าที่ลึกซึ้งของชาวจีนมาอย่างยาวนาน และมีความหมายแฝงที่แสดงถึงความปรารถนาให้ชีวิตมีแต่ความสุข มีความสดใส และสวยงามยิ่งขึ้นไป บทความนี้จะพาไปสำรวจว่าการตัดกระดาษจีนมีที่มาอย่างไร มีกี่ประเภท และการตัดกระดาษจีนสามารถทำได้อย่างไร

ทำความรู้จัก การตัดกระดาษจีน

ทำความรู้จัก การตัดกระดาษจีน

การตัดกระดาษจีน เริ่มต้นจากการบูชาเทพเจ้า และการบูชาบรรพบุรุษในสมัยจีนโบราณ โดยศิลปะการตัดกระดาษจีนได้เริ่มขึ้นในสมัยซีฮั่น ซึ่งในช่วงแรกยังไม่ได้มีการตัดกระดาษ เพราะกระดาษยังไม่ได้ถูกคิดค้นและผลิตขึ้นมา แต่นิยมนำเอาแผ่นทอง แผ่นหนัง ผืนผ้าหรือใบไม้ นำมาฉลุ ตัด และเจาะให้พื้นผิวของวัสดุเกิดเป็นลวดลายต่างๆ 

โดยในปี 1967 ประเทศจีนได้มีการค้นพบศิลปะการตัดกระดาษจีนโดยนักโบราณคดีเป็นครั้งแรกในเมืองถูหลู่ฟาน โดยหลักฐานที่พบเป็นกระดาษที่ทำมาจากใบปอจำนวน 2 ใบ แปะอยู่บริเวณสุสานโบราณ คาดว่าเป็นถูกทำขึ้นในสมัยถัง ซึ่งการตัดกระดาษจีนในยุคนี้ชาวบ้านจะนิยมตัดเพื่อเรียกวิญญาณที่เสียชีวิตแบบไม่ปกติ เพื่อเป็นการชักนำดวงวิญญาณให้กลับบ้านและไปสู่สุขคติ 

การตัดกระดาษได้พัฒนาเรื่อยมาจนถึงสมัยซ่ง ผู้คนต่างๆ เริ่มนิยมซื้อกระดาษมาตัดเพื่อทำเป็นของขวัญ และของตกแต่ง จนกระทั่งในสมัยหมิงและซิง ศิลปะการตัดกระดาษได้มีความนิยมมากขึ้นกว่าเดิม ชาวบ้านต่างตัดกระดาษ เพื่อประดับตกแต่งภายในบ้าน บริเวณหน้าต่าง ประตู เพดาน และบนหิ้ง จนถือว่าเป็นการพัฒนาขั้นสูงสุดของศิลปะการตัดกระดาษจีน

นอกจากนี้ ลักษณะและจุดเด่นของการตัดกระดาษจีนยังแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น เช่น การตัดกระดาษแบบหยางโจวจะเน้นลายเส้นให้อ่อนช้อย มีความสวยงาม และอลังการ การตัดกระดาษแบบยู่เสียน จะมีลักษณะเฉพาะที่ทำให้ลวดลายของภาพดูมีชีวิตชีวา และโดดเด่นในเรื่องการใช้สีสดใส การตัดกระดาษแบบส่านซี จะนิยมตัดกระดาษจีนสำหรับติดตกแต่งหน้าต่าง ลายเส้นจะมีความหนา ชัด หนักแน่น แต่มีความเรียบง่าย และการตัดกระดาษแบบฝอซาน จะเน้นตัดให้มีความเกี่ยวข้องกับเทศกาลงานประเพณีต่างๆ เป็นต้น

ประเภทของการตัดกระดาษจีน

ประเภทของการตัดกระดาษจีน

การตัดกระดาษจีนสามารถแบ่งได้เป็น 4 ประเภทตามการใช้งาน ดังนี้

1. การตัดกระดาษจีน สำหรับตกแต่งหน้าต่าง

การตัดกระดาษจีนสำหรับตกแต่งหน้าต่าง เป็นที่นิยมมากในช่วงเทศกาลตรุษจีน โดยผู้คนส่วนใหญ่มักตัดกระดาษเป็นลวดลายต่างๆ เช่น ลายดอกไม้ วิวทิวทัศน์ และลายสัตว์ต่างๆ เมื่อตัดกระดาษเป็นลายต่างๆ เสร็จแล้ว จึงนำไปไว้ตรงหน้าต่าง เพื่อเป็นการต้อนรับความสุข และความโชคดี ละทิ้งสิ่งเก่า ต้อนรับสิ่งใหม่ และเพื่อให้เป็นความรู้สึกที่รื่นเริง และสนุกสนาน อีกทั้งยังมีความเชื่อว่าจะทำให้อายุยืนยาว ลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง ชีวิตมีความสุขความเจริญ และช่วยปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายออกไป การตัดกระดาษจีนจึงถือเป็นสัญลักษณ์ของความโชคดีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน

2. การตัดกระดาษจีน สำหรับประดับตกแต่ง

การตัดกระดาษจีนสำหรับประดับตกแต่ง ตรงขอบกระดาษมักตัดตกแต่งเป็นดอกไม้ฉลุ และมีลวดลายที่เป็นรูปวงกลมอยู่ตรงกลาง นอกจากการตัดกระดาษในลักษณะนี้ไว้เพื่อประดับตกแต่งแล้ว ยังมีความเชื่อแฝงว่ารูปวงกลมที่อยู่ตรงกลางกระดาษจะมีแรงดึงดูดเข้าสู่ตรงกลาง ก็คือการดึงดูดความโชคดีเข้ามานั่นเอง ซึ่งการตัดกระดาษจีนสำหรับประดับตกแต่งจะมีทั้งแบบแขวน เช่น แขวนตรงขื่อประตู อีกแบบหนึ่งคือตกแต่งเพดาน หรือติดตรงขอบเตา

3. การตัดกระดาษจีน ลวดลายแบบพิเศษ

การตัดกระดาษจีนให้มีลวดลายแบบพิเศษมีจุดเริ่มต้นมาจาก จางหย่งโซ่ว นักตัดกระดาษแบบพิเศษที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในมณฑลเจียงซู ที่เรียนการตัดกระดาษมาจนชำนาญ และได้พัฒนาฝีมือการตัดกระดาษจนมีลักษณะพิเศษเป็นของตนเองมาเรื่อยๆ ซึ่งกระดาษที่ตัดออกมาจะมีลักษณะเป็นสามมิติ แต่มีความเรียบง่าย พิถีพิถัน และแสดงถึงความหมายที่ลึกซึ้ง

4. การตัดกระดาษจีน เย็บปักให้เกิดลวดลาย

การตัดกระดาษจีนเย็บปักให้เกิดลวดลาย เป็นการนำเค้าโครงจากกระดาษที่ถูกตัดมาเป็นแบบในการเย็บปัก โดยเริ่มจากการตัดกระดาษสีขาวให้มีลวดลายตามที่ต้องการ หลังจากนั้นนำกระดาษที่ตัดแล้วไปติดกับผ้าที่เตรียมไว้ และใช้เข็มเย็บตามเค้าโครงลายเส้นตามบนกระดาษได้เลย

วิธีตัดการกระดาษจีน

วิธีตัดการกระดาษจีน

วิธีการตัดกระดาษจีน โดยทั่วไปแล้ว สามารถทำได้ด้วย 2 วิธี คือ ตัดด้วยกรรไกร และตัดด้วยมีด ดังนี้

1. วิธีตัดกระดาษจีนด้วยกรรไกร

การตัดกระดาษจีน สามารถใช้กรรไกรตัดกระดาษให้มีลวดลาย จากนั้นนำกระดาษที่ตัดด้วยกรรไกรมาเรียงซ้อนกันให้ไม่เกิน 8 แผ่น แล้วใช้มีดตกแต่งกระดาษอีกครั้งให้เรียบร้อย

2. วิธีตัดกระดาษจีนด้วยมีด

การตัดกระดาษด้วยมีด ควรเตรียมดินน้ำมัน หรือไขที่มีความนิ่มไว้ด้วย โดยอันดับแรกให้นำกระดาษที่ต้องการตัดมาเรียงซ้อนกันก่อน จากนั้นนำกระดาษที่เรียงซ้อนกันไปวางบนไข หรือดินน้ำมันที่เตรียมไว้ แล้วใช้มีดตัดได้เลย ข้อดีของการใช้มีด คือ ตัดกระดาษในได้เพียงรอบเดียว ซึ่งสะดวกกว่าการใช้กรรไกรตัด

ตัวอย่างการตัดกระดาษจีน

ตัวอย่างการตัดกระดาษจีน

ตัวอย่างการตัดกระดาษนี้เป็นวิธีง่ายๆ เหมาะสำหรับเด็กๆ ที่อยากหัดตัดกระดาษจีน โดยมีอุปกรณ์ที่ใช้ตัด คือ กรรไกร หรือคัตเตอร์ แทนการใช้มีด เพื่อความปลอดภัยของเด็กๆ

อุปกรณ์ในการตัดกระดาษจีน

  • กระดาษสีต่างๆ เป็นกระดาษที่มีสีเพียงด้านเดียว
  • คัตเตอร์ หรือกรรไกร
  • แบบสำหรับตัด 
  • ดินสอ ไว้สำหรับร่างแบบบนกระดาษ
  • แผ่นรองกันเกิดรอย สำหรับรองตัดกระดาษโดยใช้คัตเตอร์

ขั้นตอนในการตัดกระดาษจีน

  • เริ่มจากการเลือกแบบที่ต้องการจะนำมาใช้ในการตัดก่อน เช่น สัตว์ ดอกไม้ ใบไม้ ผีเสื้อ
  • เลือกกระดาษสีตามที่ต้องการ 
  • ตัดกระดาษสีให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาด 15 x 15 ซม. หรือ 20 x 20 ซม. 
  • ต่อมาพับกระดาษที่จะตัดเข้าด้วยกันจนเป็นสี่เหลี่ยมเล็กๆ โดยพับให้กระดาษที่มีสีเข้าข้างใน 
  • วาดรูปตามแบบ ตามลวดลายที่เตรียมไว้ โดยวาดแค่เพียงครึ่งหน้า 
  • จากนั้นให้ใช้กรรไกร หรือคัตเตอร์ตัดกระดาษตามแบบที่ลวดลายไว้อย่างระมัดระวัง
  • เมื่อตัดกระดาษเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้คลี่กระดาษออก ก็จะได้ลายบนกระดาษตามต้องการ
ประโยชน์ของการตัดกระดาษจีน

ประโยชน์ของการตัดกระดาษจีน

ประโยชน์ของการตัดกระดาษจีนในสมัยโบราณ คือ สามารถนำไปใช้ในพิธีทางศาสนา ประดับตกแต่งในพิธีบูชาเทพเจ้าและบรรพบุรุษ รวมถึงการตัดเพื่อใช้ประดับตกแต่ง โดยนิยมตัดเป็นรูปสัตว์ต่างๆ หรือรูปคน แต่ประโยชน์ของการตัดกระดาษจีนในปัจจุบัน ช่วยทำให้เด็กๆ ได้ฝึกสมาธิ และจินตนาการจากการตัดกระดาษจีน เพราะเป็นงานฝีมือที่แสดงออกถึงความคิดสร้างสรรค์ อีกทั้งยังช่วยในการฝึกใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก ฝึกการใช้สมองสำหรับเด็กๆ พร้อมไปกับเรียนรู้วัฒนธรรมจีน นอกจากนี้ ยังสามารถทำเป็นของประดับตกแต่งหรือของขวัญได้ โดยผู้ปกครองควรลงมือทำไปพร้อมกับเด็กๆ เพื่อให้คำแนะนำในการใช้อุปกรณ์ และเมื่อเด็กๆ ได้ลงมือทำจนผลงานออกมาสำเร็จ และมีความสวยงามแล้ว ก็จะเกิดเป็นความภาคภูมิใจให้กับตัวของเด็กๆ เองด้วย

สรุป

การตัดกระดาษจีน คือ ศิลปะอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการตัดกระดาษเป็นลวดลายต่างๆ ตามที่ต้องการ โดยมีต้นกำเนิดมาตั้งแต่สมัยซีฮั่น และสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งการตัดกระดาษจีนสามารถนำไปตกแต่งให้เกิดความสวยงาม อีกทั้งยังมีความหมายแฝงมี่ลึกซึ่งเกี่ยวกับเรื่องของความสุขและความโชคดี ซึ่งการตัดกระดาษจีนถือเป็นกิจกรรมที่เด็กๆ สามารถฝึกสมาธิ และฝึกสมองได้ แต่ผู้ปกครองควรดูแลอย่างใกล้ชิด เพราะมีการใช้ของมีคม หากลูกๆ ของคุณเริ่มสนใจเกี่ยวกับวัฒนธรรมจีน หรือภาษาจีน Speak Up Language Center เป็นสถาบันสอนภาษาสำหรับเด็ก ตั้งแต่เด็กเล็ก เด็กอนุบาล จนถึงเด็กประถมที่อยู่ในช่วงอายุ 2.5 ถึง 12 ปี โดยมีการสอนภาษาจีน และมีกิจกรรมที่ให้เด็กๆ ได้เรียนรู้วัฒนธรรมที่ทำให้ได้ทั้งความรู้ และความสนุกสนาน